Wat?
Wat is differentiatie?
Om uit te leggen wat differentiatie is, vertrekken we vanuit onderstaande definities.
Duidelijk is dat bij al deze definities de mindset van de docent bepalend is voor differentiatie. Deze mindset is gericht op groei van elke student.
Wil je graag meer lezen over het model van Tomlinson of Struyven dan verwijzen we je graag door naar volgende artikels:
- Model differentiated instruction (Carol Tomlinson)
- Model binnenklasdifferentiatie- leer-kracht-model (Struyven).
Ook volgende kaders kunnen inspirerend zijn om gedifferentieerd aan de slag te gaan.
- Universal Design for Learning (UDL)
- Kader binnenklasdifferentiatie voor lerarenopleiders (tandwielenmodel)
De onderliggende mindset die verwacht wordt van docenten bij elk van deze modellen is gelijklopend.
5 richtlijnen om te differentiëren

Bovenstaande richtlijnen vormen de basis voor de opbouw van onze blog (zie de 5 categorieën onder de rubriek ‘Hoe‘ in het menu.). Voor een ideale gedifferentieerde les/ lesssenreeks/module zouden alle stappen moeten doorlopen worden. Voor docenten die de eerste stappen richting gedifferentieerd werken zetten, werkt het soms beter om te vertekken vanuit de nood die ze ervaren om met studenten te gaan differentiëren. Wil je bijvoorbeeld graag differentiëren omdat je grote verschillen in voorkennis opmerkt, dan is het aan te raden om de stap ‘ondersteunen en uitdagen op maat’ als ingangspoort te hebben; merk je dat voor sommige studenten je instructie te lang duurt, dan is de stap ‘basisinstructrie en rijke leermaterialen’ een aanrader om mee te beginnen,…
Als je de 5 stappen bekijkt, zou je kunnen stellen dat het 5 stappen zijn voor ‘gewoon’ goed onderwijs. Een klein beetje duiding waarom het toch vijf stappen zijn voor gedifferentieerd onderwijs.
Stap 1: stel duidelijke leerdoelen vooraf en ga regelmatig na waar studenten staan tijdens het leerproces ten opzichte van die doelen. Wanneer je de input die je krijgt van de studenten na een check van de doelen, gebruikt om het verdere leerproces/ onderwijs aan te passen, ben je gedifferentieerd aan het werken.
Stap 2: ga voor betekenisvol leren. Wat vindt de groep van studenten die je begeleidt relevant? Wat interesseert hen? Hoe kun je de antwoorden op deze vragen verwerken in je modules/ begeleiding/ instructies/… zodanig dat ze wat ze leren als betekenisvol ervaren?
Stap 3: ga voor minimale instructie en rijke leermaterialen. Niet alle studenten hebben dezelfde hoeveelheid instructie nodig. Wat is de minimale instructie die alle studenten nodig hebben om aan het leren gezet te worden? Hoe bied je deze aan? Het bied je verlengde instructie aan?
Stap 4: daag studenten uit én ondersteun hen. Om echt tot leren te komen, zou je idealiter elke student moeten uitdagen én ondersteunen. Dus niet een groep studenten die je enkel ondersteunt (zonder uitdaging) en een andere groep studenten die je enkel uitdaagt (zonder ondersteuning).
Stap 5: studenten moeten regelmatig effectieve feedback krijgen (-up,-back en forward).
Honger naar meer?
- Deze vijf stappen staan uitgebereid omschreven in Struyven, K. (e.a) (2019). Binnenklasdifferentiatie in de praktijk. Ieders leer-kracht realiseren. Leuven: Acco
- Volg één van de startsessies gedifferentieerd hoger onderwijs.
Recente reacties